Woningmarkt voor alle leeftijden steeds meer op slot 

Ook aantal kredieten bij 35-plussers sinds 2015 fors afgenomen

Onlangs is gebleken dat jongeren het steeds moeilijker krijgen om een eigen woning te verwerven. Nochtans ligt de hypotheekrente nog steeds laag en uit gegevens van de Nationale Bank blijkt dat de regels voor hypotheekleningen bij jongeren vaak soepeler worden toegepast. Uit VCB-analyse blijkt nu ook dat het aantal hypotheekleningen bij 35-plussers fors is afgenomen. Sinds 2015 gaat het zelfs over een daling van het aantal kredieten met 40%. De Vlaamse Confederatie Bouw wijst daarom op de continue prijsstijgingen die de vastgoedmarkt moeilijker toegankelijk maken voor alle leeftijden. Het stagnerende aanbod aan veelgevraagde woningen en de schaarste in percelen liggen aan de basis van die prijsstijgingen.

Ondanks de lage rentes is het totaal aantal afgesloten kredieten de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald. Waar het bij 35-plussers in 2015 nog meer dan 430.000 kredieten betrof, is dit intussen geslonken tot om en bij de 265.000. Dat is een afname van 40%. Enkel in 2019 zagen we een heropleving vanwege de aangekondigde schrapping van de woonbonus. Binnen deze algemene vermindering aan kredieten over alle leeftijden heen, is het aandeel van jongeren die een hypotheek konden aangaan min of meer constant gebleven. 

Steeds minder maar hogere kredieten

Gemiddeld krediet voor aankoop bedraagt nu 180.000 euro, voor bouw 204.000 euro. Zowel kredieten voor aankoop als bouw kennen sinds 2015 een sterke stijging. In vorige jaren kon deze stijging toegeschreven worden aan dalende rentes waardoor het goedkoper wordt om meer te lenen. Nu rentes evenwel constant blijven wordt de stijging meer en meer veroorzaakt door de schaarste aan bouwgronden en aan de hogere eisen die de overheid aan nieuwe woningen oplegt. 

Hoewel het aantal kredieten al een aantal jaar in dalende lijn gaat, zien we het totaal ontleende bedrag over alle kredieten heen enkel stijgen. In de periode 2014-2019 gaat het om een sterke stijging van+59% voor aankoop en van +82% voor bouw. De daling voor 2020 heeft deels te maken met de geschrapte woonbonus gevolgd door de coronacrisis. Maar vergeleken met voorgaande jaren ligt het totaal ontleende bedrag nog steeds hoger.

Veelgevraagde woningen en schaarse bouwgronden

Volgens de Federatie van Notarissen worden vooral ruimere woningen met een goed georiënteerde tuin, terras of balkon sneller verkocht. De eigen woonkwaliteit heeft tijdens de coronacrisis nog aan belang gewonnen en is daarbij een belangrijke driver. Daarnaast hebben zowel de Nationale bank als een eerdere studie ('Woningprijzen en economische groei in België, P. Reusens - Ch. Warisse, 2018') bevestigd dat de grondprijzen in Vlaanderen in overgrote mate de vastgoedprijzen in ons land de hoogte in stuwen en dat die evolutie zich veel sterker voordoet dan in andere Europese landen zoals Spanje, Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Bovendien raamt een recente studie van de Hogent de voorraad bouwgrond voor wonen in Vlaanderen bijna de helft lager dan de strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) aanneemt. Respectievelijk 22.752 ha - waarvan nog eens 9319 ha in woonuitbreidingsgebied ligt en onder een stolp kan worden geplaatst - in plaats van de 42.000 ha in het BRV. 

Daarom vraagt de VCB al langer dat met de aangekondigde bouwshift werk wordt gemaakt van een positief beleid dat in eerste instantie aanslepende inbreidingsprojecten in onze centra en kernen opnieuw vlot trekt en goed gelegen bouwgronden activeert. De komende decennia gaan immers bijkomend honderdduizenden huishoudens op zoek naar een geschikte woning, 

aldus Marc Dillen van de Vlaamse Confederatie Bouw.