Werelddag Stedenbouw: geen bouwshift zonder betere centra en kernen
Ruimtelijke planning vergt multidisciplinaire samenwerking
18 november, Werelddag van de Stedenbouw. Het uitgelezen moment om de uitdagingen en noden van kwaliteitsvolle verdichting onder de aandacht te brengen. Een must voor Vlaanderen omdat de woningmarkt enorm onder druk staat en de ruimte voor wonen schaars is. Goede verdichting vergt bovendien multidisciplinaire samenwerking. Zo heeft de Hoge Gezondheidsraad eerder deze week een lans gebroken om ook gezondheidsexperts te betrekken bij het stedelijke planningsproces omdat meer groen en water de lichamelijke en mentale gezondheid ten goede komen dankzij een verbeterde luchtkwaliteit, hitteregulatie en minder geluidshinder. Zoals ook de afgelopen coronaperiode heeft uitgewezen, zijn de werkpunten in onze centra legio. Daar wil de Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) op inzetten. Daarnaast wijst de VCB op de Europese doelstelling om de bodemkwaliteit te verbeteren: zowel in woonomgeving als in open ruimte.
Uitdagingen en noden van kwaliteitsvolle verstedelijking
Verdichting zit in de lift onder impuls van de markt en schaarse percelen. Maar de afgelopen coronaperiode heeft duidelijk gemaakt dat huishoudens in centra en kernen heel wat ruimtelijke noden hebben rond o.a. leefbaarheid, groen, wandel- en fietszones, veiligheid enz. De stijgende woonprijzen en de drukte op de vastgoedmarkt zetten ook betaalbaarheid onder druk. Deze werelddag van Stedenbouw is het moment bij uitstek om de verschillende uitdagingen voor verdere verdichting in de verf te zetten: schaarse bouwgronden in kernen zijn duurder; nutsleidingen dienen te worden versterkt; er is nood aan veel meer kwalitatief groen en openbare ruimte; er zijn veel vaker saneringskosten; renovatie in mede-eigendom kent vaak meer hindernissen; werforganisatie is een stuk complexer voor binnenstedelijke projecten enz. Daarnaast heeft het Steunpunt Wonen onlangs gewezen op een mismatch tussen het aanbod (appartementen) in (sub)urbane regio's en de vraag (eengezinswoningen) van jonge huishoudens. Die noden bundelen en beantwoorden, vergt niet alleen bijkomend studiewerk en heel wat investeringen van overheidswege, maar ook een positief beleid dat in eerste instantie kwaliteitsvolle inbreidingsprojecten opnieuw vlot trekt en goed gelegen bouwgronden activeert.
Kwaliteitsvolle verdichting is tijdrovend en vaak complex, maar cruciaal om ook in de toekomst de honderdduizenden bijkomende huishoudens te huisvesten. Daarbij is een multidisciplinaire aanpak nodig. Naast planologen vergt dit ook de expertise van architecten, landschapsarchitecten, economen, ingenieurs, mobiliteitsexperts, de bouwsector, gezondheidsexperts enz. Daarnaast vraagt de VCB duidelijkere statistieken rond de ruimtelijke boekhouding om een gericht en gedifferentieerd beleid te kunnen voeren,
zegt Marc Dillen van de Vlaamse Confederatie Bouw.
Open ruimte is goed beschermd maar bodemkwaliteit kan beter
Op Werelddag Stedenbouw heeft een alliantie van planologen, de Boerenbond en natuurbewegingen de blik op het 'buitengebied' gevestigd. Daarbij focusten zij op de verbetering van de bodemkwaliteit in landbouwgebieden. Ook waarschuwden zij voor de verstedelijking van 'buitengebied'. Dat vormt evenwel niet de grootste uitdaging, aangezien er strikte regels gelden en er geen bijkomende nieuwe woningen kunnen worden gebouwd. Een betere bodemkwaliteit is dan weer hoognodig aangezien (intensieve) landbouw het grootste deel van onze open ruimte inneemt. Intensieve landbouwgebieden kunnen zowel in de stikstofproblematiek als in de nodige 'bodemkwaliteit-shift' een belangrijke rol spelen. Dat vraagt Europa bovendien stellig. Voor woningen, tuinen en percelen heeft VCB het groenblauwpeil gelanceerd. De positieve bijdrage die huishoudens en hun tuinen kunnen leveren, mogen immers niet over het hoofd worden gezien. Dit om zowel de waterhuishouding als groen en biodiversiteit op de percelen van woningen te verbeteren.