Vlaanderen telt 15.001 sites met zonevreemd bos

17-05-2017

Fors waardeverlies dreigt voor tienduizenden eigenaars

Onlangs heeft de Vlaamse regering uitgepakt met kaarten van kwetsbare zonevreemde bossen die groeien op gronden met wonen, industrie, landbouw en recreatie als bestemming. Op basis van de vrijgegeven kaarten heeft de VCB 15.001 sites kunnen tellen waarop zo'n kwetsbaar bos staat. De bosfragmenten zijn gemiddeld 80 are groot, beslaan vaak meer dan een kadastraal perceel en treffen dus dikwijls meerdere eigenaars. Daardoor dreigen tienduizenden eigenaars hun gronden niet meer te kunnen benutten waarvoor zij die hebben aangekocht. De fragmenten kwetsbaar bos zijn nu al voorlopig beschermd. Na het openbaar onderzoek dat op 16 mei van start is gegaan, volgt de definitieve bescherming.

De sites werden enkel geselecteerd op basis van biologische en historische criteria. Zo werd onder meer onderzocht of het bosfragment nog voorkwam op de topografische kaarten van Ferraris uit de jaren 70 van de 18de eeuw. Als dit het geval is, krijgt het bosfragment een hoge beschermingsscore. Bij de selectie werd geen rekening gehouden met het mogelijke waardeverlies voor de eigenaars, noch met economische belangen. Voor gans Vlaanderen vallen de zonevreemde fragmenten bos voor 1.630 hectare samen met woongebied en voor 502 hectare met industriegebied. Daardoor treft de bescherming van de zonevreemde kwetsbare bossen in belangrijke mate particulieren die de waarde van hun gronden fors aangetast zien. Eigenaars van bouwgrond kunnen daardoor op hun perceel geen woning meer bouwen of uitbreiden en ook bedrijven kunnen daardoor niet meer uitbreiden.

Ruimte voor wonen nog meer in het gedrang

De overlapping van de kwetsbare bossen met bouwgrond betekent een extra beknibbeling van de 16,5% oppervlakte die in Vlaanderen voor wonen is bestemd. Want daarnaast is het vandaag voor een groot aantal percelen woonuitbreidingsgebied onzeker of ze nog kunnen worden ontwikkeld, onder meer omwille van mogelijk overstromingsrisico. Dit betekent dat momenteel nog om en bij de 10.000 hectare bouwgrond inzetbaar is voor wonen. Aangezien er tegen 2050 meer dan 550.000 gezinnen bijkomen en verdichtingsprojecten vandaag zeer moeizaam verlopen - stadsvernieuwingsprojecten nemen gemiddeld 12 jaar in beslag - komen betaalbaarheid en wooncomfort steeds meer op de helling te staan.

Bezwaar aantekenen sinds 16 mei

De huidige afbakening van de kwetsbare bossen is voorlopig. Van 16 mei tot en met 14 juli loopt een openbaar onderzoek. Binnen die termijn kunnen eigenaars opmerkingen indienen of bezwaar aantekenen. Maar wie daardoor te maken krijgt met een bouwverbod, kan pas een schadevergoeding krijgen na bestemmingswijziging naar waardevol en kwetsbaar bosgebied en dit kan al snel twee jaar duren. Eigenaars kunnen het waardeverlies dus slechts na verloop van jaren recupereren. Bovendien zal de schadevergoeding slechts een deel van het reële waardeverlies dekken.

Wie durft nog bomen te planten?

Het beschermingsbeleid van de Vlaamse overheid heeft dan nog als neveneffect dat eigenaars vanaf nu zullen aarzelen om nog bomen aan te planten of spontaan te laten groeien in de periode die voorafgaat aan de ontwikkeling van een bedrijventerrein of woningproject. Met het huidige beschermingsbeleid dreigen zij hun gronden dan definitief aan de natuur te moeten afstaan. Gronden braak laten liggen is dan de zekerste optie op verdere ontwikkeling.

Bekijk de cijfers per provincie