Nooit zoveel verdichting in Vlaanderen als vorig jaar
9 op de 10 nieuwe woningen binnen bestaand ruimtebeslag
Uit een recent rapport van de Vlaamse overheid blijkt dat vorig jaar 89% van de nieuwe woningen en appartementen binnen bestaand ruimtebeslag werd opgetrokken.* Daarbij baseert de Vlaamse overheid zich op de aangevraagde vergunningen voor nieuwbouw in 2023. Sinds het Ruimterapport van 2021 is er sprake van een aanzienlijke toename van verdichting. Toen ging het nog om 80% van de nieuwe woningen en appartementen binnen bestaand ruimtebeslag.** Embuild Vlaanderen beklemtoont dat de laatste jaren verdichting de standaard is geworden onder impuls van de markt en de bouwsector.
"De vergunningen voor nieuwbouw, de ruimtebeslagsnelheid en de verhardingsgraad. Al die indicatoren evolueren gunstig en wijzen op meer verdichting in Vlaanderen", zegt Marc Dillen, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen.
Bijkomend ruimtebeslag aanzienlijk verminderd
Dat nieuwe woningen ook in 2023 steeds minder bijkomende ruimte vergen en vooral de verdichting versterken, ligt volledig in de lijn van het recente rapport van de Vlaamse overheid over ruimtebeslag tot 2022. Daaruit blijkt een fikse daling van het bijkomend ruimtebeslag van 5 ha/dag (2013-2019) naar 3,8 ha/dag (2019-2022). *** Maar nu is er een duidelijke indicatie dat ook in 2023 die trend zich heeft doorgezet. De doelstelling van de Vlaamse overheid, 3ha/dag tegen 2025, ligt binnen handbereik.
Verdichting en hergebruik van sites zijn het devies bij de bouw van nieuwe wooneenheden. Terwijl het aantal vergunningen voor woningen in de laatste vijf jaar is toegenomen van 185.000 (2013-2017) naar 220.000 (2018-2022), ging het bijkomend ruimtebeslag in dalende lijn. Het merendeel van de vergunningen gaat over flats en meergezinswoningen. Bovendien is er vooral bijkomend ruimtebeslag door verstedelijking rondom grootstedelijke kernen zoals Antwerpen, Kortrijk en Mechelen.***Naast hergebruik van sites, worden nieuwe woningen steeds gerealiseerd op ruimte bestemd voor wonen.
Totale verharding neemt af
Maar dat is niet
alles, de totale verharding in Vlaanderen neemt af. Zo verminderde de
verhardingsgraad van 15,3 % in 2020 tot 15,1% in 2022 (voorlopige cijfers).
Hoewel er op zich nieuwe verharding was in 2022, blijkt de ontharding dus de
bovenhand te halen. Netto neemt de verharding de laatste jaren dus af. Ook dat
is een indicatie dat er steeds minder open ruimte wordt ingenomen. Volgens de
Vlaamse overheid wordt de nieuwe verharding grotendeels gerealiseerd rondom de
gebouwen en via nieuwe infrastructuur. Er wordt met name vastgesteld dat er
overwegend verder wordt verhard binnen het bestaande ruimtebeslag.**** In en
rond stedelijke centra is de verhardingsgraad het hoogst. De inwoners van
centra zijn daarom vragende partij om eveneens te ontharden en ruimte te maken
voor groen.
"Vlaanderen is met 497 inwoners per km² bij de meest dichtbevolkte van Europa. Tegen 2035 komen er nog eens 239.000 huishoudens extra bij. Daarbij winnen heel wat stedelijke centra en dorpskernen aan populariteit. Maar de bevolkingstoename dient er gepaard te gaan met voldoende woonaanbod en hoogwaardige publieke ruimte met de nadruk op ontharding, groenvoorziening en betere waterhuishouding", zegt Marc Dillen, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen.
Bronnen
*Departement Omgeving, Omgevingsrapportage briefing 2, februari 2023, pg. 10
**Departement Omgeving, Ruimterapport, 2021, hoofdstuk 6, pg. 284, figuur 2
***Ruimtebeslag, Evoluties 2013-2022, Vlaams Planbureau voor Omgeving, 2023