Het aanbod bepaalt de (stijgende) woningprijzen
Betaalbaarheid van wonen vergt globaal en geïntegreerd beleid
Onlangs heeft de federatie van notarissen gemeld dat de woningprijzen blijven stijgen. Huizenprijzen zijn met meer dan 7% toegenomen. Voor appartementen gaat het om 3%. In Vlaanderen is die stijgende trend al decennia aan de gang. Ook nu weer wordt vooral naar de rente gekeken en het economisch klimaat. Die hypothecaire rente gaat stilaan in stijgende lijn en huishoudens spelen erop in. Maar Embuild Vlaanderen onderlijnt dat er nog andere, fundamentele oorzaken aan de basis liggen.
Het gaat om de inelasticiteit van onze vastgoedmarkt, waarbij het aanbod al jarenlang te weinig de vraag kan volgen. Daarnaast is het meestal duurder om woningen binnen een verdichtingsproject te realiseren, vanwege de tijdrovende en risicovolle ontwikkeling ervan. Ook speelt de mismatch in onze stedelijke centra een rol op het vlak van het aanbod: overwegend flats en te weinig grondgebonden woningen. Terwijl de drivers van de woningmarkt vandaag - de jonge huishoudens - vooral naar dat laatste op zoek zijn. Met de fikse prijsverhoging als gevolg. En als laatste maar niet de minste oorzaak vestigt Embuild Vlaanderen de aandacht op de schaarse bouwgronden. Uit analyses van de Nationale Bank blijkt dat de stijgende bouwgrondprijzen al jarenlang als een van de voornaamste redenen kan aangeduid worden voor de continu toenemende huizenprijzen in Vlaanderen. Uit analyse van Embuild Vlaanderen blijkt bovendien dat de gemeentes met de grootste voorraad aan percelen, de woningprijzen het beste onder controle kunnen houden.
Kwaliteitsvolle en versnelde verkerning is daarom een must in Vlaanderen. Daarbij is het van belang dat lokale besturen een Masterplan hebben om voldoende en uiteenlopende woningtypes mogelijk te maken. Maar ook hoogwaardige publieke ruimte is een driver om verdichting in een stroomversnelling te krijgen. Daarbij gaat het niet alleen om meer groen en recreatieruimte, luchtkwaliteit, veiligheid en ruimte voor fietsers en voetgangers, maar evengoed om een optimale waterhuishouding, collectieve hernieuwbare energievoorzieningen, goede logistieke voorzieningen en gestroomlijnde groene mobiliteit.
Om alle noden te verzoenen, te beantwoorden en om betaalbaar wonen überhaupt mogelijk te maken is een allesomvattende visie nodig. Die speelt niet alleen in op meer ruimtelijk rendement, of op meer sociale woningen of op meer/minder hoogbouw enz. Daarom is volgens Embuild Vlaanderen een multidisciplinair monitoringcomité nodig waar diverse expertises verzameld worden. Dat zal nodig zijn om op de schaarse beschikbare ruimte een kwaliteitsvolle woonomgeving te creëren met voldoende en uiteenlopend aanbod.
Een recente studie opgezet door het departement Omgeving van de Vlaamse overheid onderzoekt welke prijsverhogende effecten gepaard gaan met verdichtingsprojecten. Dergelijk studiewerk is een unicum voor Vlaanderen, waar in het verleden vooral studies werden gewijd aan de bestaande bebouwing. Om verkerning over heel Vlaanderen doordacht aan te pakken zullen er evenwel nog heel wat bijkomende analyses nodig zijn. Want de ruimte in onze steden en kernen staat enorm onder druk, terwijl in de toekomst huishoudens vooral daar op zoek zullen gaan naar een geschikte woonomgeving, zegt Marc Dillen, directeur-generaal van Embuild Vlaanderen.