Brengt 2018 meer duidelijkheid in BRV-plannen ?
Lokale overheden: the missing link ?
Een jaar geleden heeft de Vlaamse regering uitgepakt met haar witboek Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). Intussen zijn tal van mogelijke maatregelen de revue gepasseerd om de voorziene ruimte voor wonen en werken in te perken. Denk aan het bevriezen van woonuitbreidings- en signaalgebieden, het herbekijken van de ijzeren voorraad omtrent industrieterreinen, de geschrapte boskaart enz. De Vlaamse regering heeft hierbij de vlucht vooruit gekozen zonder voorlopig gedegen simulaties, analyse of concrete consultatie op lokaal niveau ter harte te nemen. Lokale overheden kennen nochtans knelpunten en opportuniteiten op het terrein.
Wachten op 'kansenkaarten' en de rol van gemeenten
Het BRV schuift de knooppuntwaardes van gemeenten naar voren om ontwikkelingskansen van een locatie te beoordelen. In dit stadium wordt hierbij enkel verwezen naar de synthesekaart uit een studie van VITO opgesteld in 2016. Uit die kaart blijkt dat 65 % van Vlaanderen laag scoort vanwege geen of een beperkte aansluiting op collectieve vervoerspunten - zoals het 19de eeuwse spoorwegennetwerk - of het gebrek aan allerhande voorzieningen zoals onderwijs, zorg, tewerkstelling enz. Hamvraag is in hoeverre die knooppuntwaardes bepalend zijn voor de beperking van voorziene ruimte voor wonen of om zelfs over te gaan tot het 'uitdoven' van bestaande (geïsoleerde) bebouwing? Dat blijft voorlopig koffiedik kijken.
Minister Schauvliege van haar kant - https://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1270213 - stelt 'kansenkaarten' op maat van een lokale situatie in het vooruitzicht om verdere ruimtelijke ontwikkeling vorm te geven. De VITO-kaart wil zij daartoe aanvullen met niet nader genoemde criteria. Daarnaast heeft zij aangegeven dat ook de budgettaire impact van haar plannen momenteel gemeten/ingeschat wordt. De Vlaamse Confederatie Bouw roept al langer op om voorafgaand aan (beperkende) maatregelen analyse en simulatie uit te voeren. Het is evenwel van het grootste belang dat bij elke concrete invulling van de BRV-plannen de gemeentes worden betrokken. Niet alleen kennen zij de lokale knelpunten door en door, ook de opportuniteiten op het terrein en bijv. verdichtingsmogelijkheden kunnen zij sneller detecteren. Daarnaast nemen al heel wat steden initiatieven rond mobiliteit en energie. Twee thema's die ook in het BRV centraal staan. Denk maar aan autoluwe steden, klimaatneutrale wijken, warmtenetten en het opzetten van hernieuwbare energie- en renovatieprojecten. De gemeenten moeten daarom de vrijheid krijgen om de krijtlijnen van het beleidsplan ruimte Vlaanderen naar haalbare beleidsopties te vertalen.
Daarnaast lijken kostprijsberekeningen voor gezinnen, bedrijven en overheden inderdaad broodnodig. Het bewust inperken van voorziene ruimte voor wonen zonder een versnelde verdichtingsoperatie leidt immers tot exponentiële vastgoedprijzen die vandaag al zo hoog liggen dat gezinnen vaak geen budget meer rest voor een broodnodige energetische renovatie. De bevolking aanzetten tot BENOveren, is nochtans één van de centrale doelstellingen van de Vlaamse regering. Stof tot nadenken.
